Τί είναι η κρίση πανικού;
Σύμφωνα με το Διαγνωστικό Εγχειρίδιο DSM-5 η κρίση πανικού αποτελεί μια αιφνίδια/ξαφνική ανάδυση έντονου φόβου (είτε σε κατάσταση ηρεμίας είτε σε κατάσταση άγχους) η οποία κορυφώνεται εντός ολίγων λεπτών και κατά τη διάρκεια της οποίας εμφανίζονται 4 (ή περισσότερα) από τα παρακάτω συμπτώματα:
- αίσθημα παλμών ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού
- εφίδρωση
- τρόμος ή τρέμουλο
- αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας
- αίσθημα πνιγμού
- πόνος ή αίσθημα δυσφορίας στο στήθος
- ναυτία ή δυσφορία στην κοιλιακή χώρα
- αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση για λιποθυμία
- ρίγη ή εξάψεις
- παραισθησίες (μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα)
- αποπραγματοποίηση (αίσθηση μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση (αίσθημα απόσπασης από τον εαυτό)
- φόβος απώλειας του ελέγχου ή επέλευσης τρέλας
- φόβος επερχόμενου θανάτου
(American Psychiatric Association, 2013)
Τί να κάνω αν παθαίνω κρίσεις πανικού;
Οι κρίσεις πανικού δεν αποτελούν απειλή για τη ζωή του ατόμου ωστόσο αποτελούν μια τρομακτική εμπειρία, κυρίως λόγω των έντονων σωματικών συμπτωμάτων που βιώνει. Οι επαναλαμβανόμενες, απροσδόκητες κρίσεις πανικού καθώς και η πιθανή ανησυχία για επόμενες κρίσεις πανικού αποτελούν χαρακτηριστικό της Διαταραχής Πανικού. Ωστόσο οι κρίσεις πανικού μπορεί να συνδέονται και με άλλες ψυχικές διαταραχές. Εάν υποφέρετε από επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας ο οποίος θα κάνει διάγνωση και θα σας προσφέρει κατάλληλη και εξειδικευμένη βοήθεια.
Κάποιες γενικές συμβουλές για την στιγμή που νιώθετε ότι θα πάθετε κρίση πανικού είναι:
- Να επαναλαμβάνετε στον εαυτό σας ότι δεν αποτελεί μια επικίνδυνη σωματικά κατάσταση και ότι θα περάσει.
- Να εστιάζετε στην αναπνοή σας και να παίρνετε αργές και βαθιές ανάσες.
- Να εστιάζετε την προσοχή σας σε κάποιο άλλο ερέθισμα, όπως οι δείκτες του ρολογιού.
- Να αναζητήσετε ερεθίσματα που σας είναι οικεία (π.χ. την παρουσία κάποιου ατόμου που θα σας κάνει να νιώσετε πιο ασφαλείς).
Τί να κάνω αν κάποιος άλλος παθαίνει κρίση πανικού;
Αν βρίσκεστε με κάποιον που παθαίνει κρίση πανικού, υπάρχουν διάφορα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να τον βοηθήσετε:
- Παραμείνετε ήρεμοι και να διαβεβαιώστε το άτομο ότι δεν κινδυνεύει και ότι είστε εκεί για να το υποστηρίξετε.
- Ενθαρρύνετε το άτομο να επικεντρωθεί στην αναπνοή του και να παίρνει αργές, βαθιές αναπνοές.
- Αποσπάστε την προσοχή του ατόμου, για παράδειγμα ζητώντας του να επικεντρωθεί σε ένα συγκεκριμένο ερέθισμα.
- Ρωτήσετε το άτομο τι μπορείτε να κάνετε για να το βοηθήσετε.
- Εάν τα συμπτώματα του ατόμου είναι σοβαρά ή δεν βελτιώνονται εξετάστε το ενδεχόμενο να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: Author.
Ευαγγελία Μαρκοπούλου
Ψυχολόγος